Welke opvoedstijl hebben jullie?
Ze komen bij mij binnen, ik stel me voor en ze gaan zitten. Ze lijken wat gespannen. Ik zie dat bij moeder de tranen hoog zitten. Ik breek het ijs door over koetjes en kalfjes te beginnen, thee en koffie aan te bieden en gewoon mezelf te zijn. Dit werkt eigenlijk altijd goed.
Als ouders voor het eerst bij mij zijn hebben ze vaak al veel geprobeerd. Ze komen er samen niet meer uit hoe ze het beste hun kind kunnen begeleiden en opvoeden. Moeder zit er in veel gevallen anders in dan vader. Maar ze zijn het er wel over eens dat het zo niet langer kan.
De drempel is vaak hoog voordat ze deze stap hebben durven te zetten, en dat snap ik. Er liggen vaak onderliggende overtuigingen onder zoals bijvoorbeeld: als je hulp zoekt voor je kind heb je als ouder gefaald.
Al weten we natuurlijk allemaal allang dat dat niet meer zo is. Ik noem deze overtuiging een ‘generatiefoutje’ die we ingefluisterd hebben gekregen van onze ouders.
Al weten we natuurlijk allemaal allang dat dat niet meer zo is. Ik noem deze overtuiging een ‘generatiefoutje’ die we ingefluisterd hebben gekregen van onze ouders.
Als je kiespijn hebt ga je naar de tandarts, als je last hebt van je schouder naar de fysio. En als je hulp nodig hebt bij de begeleiding van je kind kom je bij mij.
Zo kijk ik er tegenaan. Sterker nog, ik vind het niet oké als ouders aan gaan zitten modderen en hun eigen ego niet opzij kunnen zetten in het belang van hun kind. Maar dat is weer een heel ander verhaal.
Eén van de dingen die ik vaak zie bij ouders, is dat ze een verschillende kijk hebben over de opvoeding van hun kind. De één is vaak wat toegeeflijker, en de ander wat strenger. Daar is op zich natuurlijk niets mis mee. Alleen als deze twee opvoedstijlen te ver uit elkaar liggen dan geeft dat onrust voor het kind. Wat je vaak dus terug ziet in het gedrag.
Er is onderzoek gedaan naar welke opvoedstijl het beste past bij kinderen met een HSP karakter.
Het opvoeden van een kind met een HSP karakter kan een extra uitdaging zijn. Ze kunnen sneller last hebben van hun emoties, zoals boosheid of verdriet. Vaak zie je ook dat ze moeilijk met kritiek kunnen omgaan. En als je ze te streng terechtwijst kunnen ze daarvan helemaal van de leg raken.
Herkenbaar?
Regels moeten opgevolgd worden en er is weinig ruimte voor eigen inbreng. De ouder bepaalt.
Er is veel aandacht voor het kind en krijgt vaak zijn of haar zin. Er zijn weinig grenzen en regels en als die er zijn worden ze niet consequent doorgevoerd.
Ouders hebben aandacht voor de wensen van het kind maar stellen daarbij wel grenzen die consequent worden doorgezet. Bij overtreding van de regels komt er een gesprek samen met het kind waarbij aandacht is voor de emoties van het kind.
Uiteraard hoef ik jullie niet uit te leggen dat de democratische stijl als het beste wordt ervaren. Maar de ervaring leert dat geen enkele ouder deze helemaal toepast. Vaak is het een mengeling van de drie stijlen. Je kunt je voorstellen dat als één ouder meer neigt naar de autoritaire en de ander naar de toegeeflijke dat het verwarrend en onveilig kan voelen voor het kind.
Wat is dan het effect van een autoritaire opvoedstijl?
Als altijd alles wordt bepaalt en er weinig ruimte is voor eigen inbreng, dan leer je ook niet voor jezelf te denken en op te komen. Dat zie je dan vaak terug in een laag zelfbeeld en zelfvertrouwen. Omdat er weinig ruimte wordt gegeven aan de gevoelens en behoeftes van het kind, kan het zijn dat het kind agressief gedrag kan gaan vertonen. Of juist heel timide. In het ergste geval zie je bij deze opvoedstijl nog steeds dat er klappen worden uitgedeeld als er niet wordt geluisterd.
Wat is het effect van een toegeeflijke opvoedstijl?
Als een kind weinig grenzen krijgt zal het over grenzen heen gaan. Vaak zie je dan ook bij deze opvoedstijl dat deze kinderen moeite hebben met rekening te houden met ander. Wat een negatief effect kan hebben op de sociaal emotionele ontwikkeling. Deze kinderen drijven vaak net zo lang hun zin door totdat ze hun zin krijgen en lappen de regels aan hun laars.
Wat is het effect van een democratische opvoedstijl?
Deze opvoedstijl is het beste voor HSP kinderen. Ze leren rekening houden met de ander. Ze krijgen duidelijke grenzen en er wordt ook rekening gehouden met de behoeftes van het kind. Met deze opvoedstijl kan een HSP kind volledig tot bloei komen.
Wat komt er uit het onderzoek?
Een te strenge aanpak zoals bij de autoritaire opvoedstijl heeft bij kinderen met een HSP karakter een negatief effect op het welbevinden en ontwikkeling van het kind. Maar het effect van een toegeeflijke stijl blijkt nog negatiever uit het onderzoek. Een niet hoogsensitieve kind heeft van deze opvoedstijl weinig last, maar een kind met een HSP karakter kan veel problemen krijgen met emotieregulatie, lichamelijke klachten of helemaal in zijn of haar schulp kruipen. Het niet kunnen houden aan de regels en alles als drijfzand onder de voeten voelen kan als heel onveilig worden ervaren met alle gevolgen van dien.
Uiteraard zijn zowel de autoritaire als de toegeeflijke niet optimaal voor kinderen met een HSP karakter. En blijkt dat als de democratische stijl het beste is.
Even terug naar de ouders aan mijn tafel
Ik vraag ze naar hun opvoedstijl en wat de sterke punten zijn van vader in de opvoeding en de sterke punten van moeder in de opvoeding. Ik vraag ze naar elkaar te kijken en van elkaar te leren. Wat kan vader leren van moeder en wat kan moeder leren van vader. Ik laat de ouders leren van elkaar en een plan op te stellen. De neuzen dezelfde kant opzetten zal maar zeggen. Leer daarom van elkaar en geef het stokje even over als het teveel wordt.
Mooi wat voor gesprekken er dan altijd komen. Zou je willen dat ik ook eens meekijk met jullie?